3. อภิญฺญาปริญฺญาปหานสุตฺตํ

[25] ‘‘สพฺพํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหานาย โว, ภิกฺขเว, ธมฺมํ เทเสสฺสามิฯ ตํ สุณาถฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหานาย ธมฺโม? จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํ, รูปา อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพา , จกฺขุวิญฺญาณํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํ, จกฺขุสมฺผสฺโส อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺโพ, ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํ…เป.… ชิวฺหา อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพา, รสา อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพา, ชิวฺหาวิญฺญาณํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํ, ชิวฺหาสมฺผสฺโส อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺโพ, ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํฯ กาโย อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺโพ… มโน อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺโพ, ธมฺมา อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพา, มโนวิญฺญาณํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํ, มโนสมฺผสฺโส อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺโพ, ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหาตพฺพํฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิญฺญา ปริญฺญา ปหานาย ธมฺโม’’ติฯ ตติยํฯ

4. ปฐมอปริชานนสุตฺตํ

[26] ‘‘สพฺพํ , ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รูเป อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุวิญฺญาณํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุสมฺผสฺสํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย…เป.… ชิวฺหํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รเส…เป.… ชิวฺหาวิญฺญาณํ…เป.… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กายํ…เป.… มนํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ธมฺเม…เป.… มโนวิญฺญาณํ…เป.… มโนสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อนภิชานํ อปริชานํ อวิราชยํ อปฺปชหํ อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ

‘‘สพฺพญฺจ โข, ภิกฺขเว, อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กิญฺจ , ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย? จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รูเป อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุวิญฺญาณํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ จกฺขุสมฺผสฺสํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยาย…เป.… ชิวฺหํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ รเส…เป.… ชิวฺหาวิญฺญาณํ…เป.… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ กายํ…เป.… มนํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ ธมฺเม…เป.… มโนวิญฺญาณํ…เป.… มโนสมฺผสฺสํ…เป.… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายฯ อิทํ โข, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิชานํ ปริชานํ วิราชยํ ปชหํ ภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายา’’ติฯ จตุตฺถํฯ